Ակնարկ Նախապայմանային Նորացուած Քաղաքականութիւն. Անթալիոյ Մէջ Բանաձեւուած Կէտեր․ «Ազդակ»
Խմբագրական
Անթալիոյ դիւանագիտական ֆորումի շրջանակներուն մէջ Երեւան-Անգարա երկխօսութեան գործընթացին պաշտօնական Անգարան ներկայացնող պատուիրակը դարձեալ խօսած է սահմանի բացման, երրորդ երկրի քաղաքացիներու եւ դիւանագիտական անձերու համար սահմանը օգտագործելու որոշումի իրականացման մասին, առանց ժամկէտի:
2022-ի յուլիսին համատեղ յայտարարուեցաւ, որ գոյացած է համաձայնութիւն բանալու սահմանը երրորդ երկրի քաղաքացիներու եւ դիւանագիտական անձնագիր ունեցող պետական գործիչներու համար:
Այս մասին վերստին յայտարարուեցաւ, այս անգամ ժամկէտ նշելով` 2023-ի ամառը: Առընթեր յայտարարուեցաւ նաեւ, որ գոյացած է համաձայնութիւն` Անիի պատմական կամուրջը վերանորոգելու:
Հիմա 2024-ի գարունն ենք: Սահմանը մէկ անգամ գործարկուած է Թուրքիոյ երկրաշարժին առիթով հայաստանեան կողմէն օժանդակութիւն ուղարկելու նպատակով:
Ծխածածկոյթի քաղաքականութիւնը կը շարունակուի: Հիմա Անգարան ներկայացնող պատուիրակը ցուցադրական առաջարկ կ՛ուղղէ հայկական կողմին` երկխօսութեան յաջորդ հանդիպումը Երեւանի մէջ գումարելու, եւ վերստին կը կրկնէ սահմանի մասնակի բացման յանկերգը:
Հայկական կողմը անհրաժեշտութիւն կը զգայ վերյիշեցնելու, որ բանակցութիւնները պէտք է ընթանան առանց նախապայմաններու:
Նախապայմանային քաղաքականութիւնը նորացուած է: Անգարան ամէն առիթի Երեւան- Անգարա երկխօսութիւնը կը պայմանաւորէ Երեւան- Պաքուի բանակցութիւններու արդիւնաւորման հետ: Իսկ այդ արդիւնաւորումը իր հերթին պայմանաւորուած է Պաքուի թելադրած միակողմանի պահանջները ընդունելով:
Նախապայմանային քաղաքականութեան վերջին յայտարարութիւնը հետեւեալ կէտերով կ՛ամփոփուի:
Ա.- Հայաստան-Ազրպէյճան խաղաղութիւնը բացառապէս Երեւանով եւ Պաքուով պիտի կայանայ: Փարիզը, Պրիւքսէլը կամ այլ կեդրոններ չեն կրնար որոշել խաղաղութիւնը:
Բ.- Երեւանը պէտք է պատասխանէ սահմանադրական կարգաւորումներով, «Միացման» եւ այլ իրաւական կարգաւորումներով:
Գ.- Ազրպէյճանի 8 գիւղեր կը շարունակեն մնալ Հայաստանի բռնագրաւման տակ:
Սիւնիքի ճանապարհի պահանջը տեղ չէ գտած Պաքուի ներկայացուցիչի պահանջներուն մէջ: Բնականաբար չի նշանակեր, որ անիկա դուրս եկած է նախապայմանային քաղաքականութենէն:
Սահմանադրական կարգաւորումը կ՛ենթադրէ Անկախութեան հռչակագիր – Սահմանադրութիւն իրաւական կապի վերացում: «Միացում»-ը կը վերաբերի տարբեր փաստաթուղթերու մէջ ամրագրուած Արցախ-Հայաստանի Հանրապետութիւն վերամիաւորման առաջադրանքին: Իսկ «այլ կարգաւորումներ»-ը արտաքին գործոց նախարարութեան պաշտօնական կայքէն կամ հայեցակարգային նման փաստաթուղթերէ Արցախի բաժինին ջնջումին:
8 գիւղերը յստակ է, անքլաւներու մասին են, որոնց յանձնումը կը պահանջէ Ազրպէյճան:
Այս բոլորէն ետք է միայն, որ կը սկսին արդիւնաւորուիլ Երեւան-Անգարա յարաբերութիւնները: Մասնակիօրէն եւ թէականօրէն կը բացուի սահմանը եւ տարածաշրջանը կ՛առաջնորդուի դէպի խաղաղութիւն:
Երեւանը հրաւիրուած է ընդառաջելու ա՛յս նախապայմաններուն:
Անթալիոյ մէջ յայտարարուած այս կէտերը, եթէ նկատի ունենանք, պատասխան տրուած կ՛ըլլայ Երեւան-Անգարա երկխօսութեան հայկական կողմի պատուիրակի հարցումին, թէ ինքը պատճառ չի տեսներ, թէ ինչո՞ւ կը շարունակէ փակ մնալ Հայաստան- Թուրքիա սահմանը: