Վերադառնա՛լ Ինքնորոշման Իրաւունքի Սկզբունքին (Հայաստանի Վերանկախացման 33-Ամեակին Առիթով)․ «Ազդակ»
Խմբագրական
Սեպտեմբեր 21-ի նշումը, հայկական երկրորդ հանրապետութեան տապալումէն ետք, կորսնցուցած է իր տօնականութիւնը: Պէտք է վերյիշել, որ Հայաստանի եւ Արցախի հանրապետութիւնները միմեանց անվտանգութեան գլխաւոր երաշխիքները կը հանդիսանային: Մէկուն կորուստը սպառնալիք է երկրորդին, եւ այս ելակէտէն ալ իմաստազուրկ է այն մօտեցումը, որ հայկական կողմը, ընդունելով Արցախը Ազրպէյճանի կազմին մէջ, պէտք է կեդրոնանայ 29.734 քառ. քիլոմեթրի պաշտպանութեան եւ պահպանման վրայ:
Պաշտօնական Երեւանը Արցախի վերադարձ չի պահանջեր: Աւելի՛ն. Արցախի ժողովուրդի հաւաքական վերադարձը եւս կը բացակայի Երեւանի օրակարգէն: Չեն հնչեր պահանջներ, իրաւունքներու իրացման անհրաժեշտութիւններ:
Հաւաքական վերադարձի որոշումը կարելի է հիմնել ինքնորոշման իրաւունքին վրայ: Արցախի ժողովուրդը ի՛նք է, որ բռնի տեղահանուելէ ետք կը պահանջէ վերադառնալ իր բնօրրանը:
Ինքնորոշումը ներկայ փուլին այս պահանջի իրացումն է: Այդ պահանջը սակայն իրաւունք ունին բարձրացնելու ինքնորոշուած Արցախի պետական ներկայացուցիչները: Հայաստանի իշխանութիւնները չեն գիտակցիր յայտնաբար, որ Արցախի պետական հիմնարկները լուծարուած նկատելով, անոնց գոյութիւնը չընդունելով կամ անոնց Հայաստանի մէջ գործունէութիւնը արգելակելով ըստ էութեան չէզոքացուցած կ՛ըլլան ինքնորոշման իրաւունքի գործարկման իրաւական կարելիութիւնները:
Արցախի Հանրապետութեան բռնատեղահանուած պետական ներկայացուցիչները ինքնորոշուած Արցախի ժողովուրդին կողմէ ընտրուած պաշտօնեաներ են եւ իրաւասու են ներկայացնելու զիրենք ընտրած ժողովուրդի պահանջները:
Սեպտեմբեր 21-ի խորհուրդը կը յուշէ ամէն բանէ առաջ, որ Հայաստանի անկախութեան եւ գերիշխանութեան սպառնացող թուրքեւազրպէյճանական դաշինքի ծրագիրները պէտք է խանգարել: Այդ ծրագիրներու իրականացումը կը սպառնայ մեր հայրենիքի գերիշխանութեան եւ անկախութեան:
Արցախի Հանրապետութեան տապալումը, Արցախի հայաթափումը այդ ծրագիրի առաջին փուլն է:
Հայաստանի գերիշխանութեան այսօրուան սպառնալիքը թուրքեւազրպէյճանական դաշինքի փայփայած «Զանգեզուրեան միջանցք»-ն է: Թուրանական կամուրջի կառուցման ծրագիրը տապալելու համար Երեւանը աշխարհաքաղաքական գործընթացներու ճիշդ ընթերցումը կատարելու պարտաւորութիւնը ունի եւ առարկայական եզրակացութեան հիման վրայ հաւասարակշիռ քաղաքականութիւն կիրարկելու հարկադրանքին առջեւ է: Սխալիլը կ՛իրականացնէ երկրորդ սպառնալիքը, ուղղուած` մեր գերիշխանութեան եւ անկախութեան:
Շարունակենք դիտարկել սպառնալիքները եւ տեսնել թուրքեւազրպէյճանական դաշինքի անվերջ նորացուող նախապայմանները: Կրճատել ռազմական պիւտճէն, սահմանափակել արտաքին օժանդակութիւնները զինարհեստագիտութեան եւ զինապաշարի, փոխել Սահմանադրութիւնն ու օրէնսդրութիւնը, չպահանջել հայաստանեան ինքնիշխան տարածքներ ներխուժած ազրպէյճանական զօրքերու հեռացումը, Պաքուին հետ համատեղ դիմել լուծարելու համար ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակն ու անոր եռանախագահութիւնը:
Այս վերջին կրկնուող պայմանով հարցը կը վերադարձուի ինքնորոշման իրաւունքէ հրաժարումին: ԵԱՀԿ կը նշանակէ սկզբունքներ, որոնցմէ` ազգերու ինքնորոշման իրաւունքը:
Այդ ինքնորոշման իրաւունքը, վերջին իրադարձութիւններէն ետք, արցախեան հողին վրայ ներկայ պահու դրութեամբ չի կրնար իրականացուիլ: Ահա թէ ինչո՛ւ ամէն տեսակի օժանդակութիւն պէտք է շարունակել դէպի Հայաստան բռնատեղահանուած Արցախի ժողովուրդին, չնպաստելու արտագաղթին եւ ենթահող ձեւաւորելու համար հաւաքական վերադարձին:
Ինքնորոշման իրաւունքը վերարծարծելը հրամայական է: Ինքնորոշման իրաւունքը կրնան արծարծել Արցախի ժողովուրդին կողմէ ընտրուած ներկայացուցիչները: Արցախի պետական համակարգի պահպանումը նախապայմանային մեկնակէտ է ինքնորոշման իրաւունքի իրականացման առաջադրանքը կարճաժամկէտ եւ հեռահար նպատակներուն ծառայեցնելու համար:
Թուրքեւազրպէյճանական սպառնալիքները, ուղղուած` մեր հայրենիքի գերիշխանութեան եւ անկախութեան, անվերջանալի են: Այդ սպառնալիքները, Արցախի հայաթափումէն եւ Արցախի Հանրապետութեան տապալումէն ետք, թիրախաւորած են ինքնորոշման իրաւունքի սկզբունքի օգտագործման իրաւական կարելիութիւններու փակումը:
Ինքնորոշուած եւ բռնատեղահանուած ժողովուրդին կողմէ ընտրուած ներկայացուցիչներուն անհրաժեշտ է տրամադրել ամէն աջակցութիւն, որպէսզի անոնք բարձրացնեն ինքնորոշման իրաւունքի հիման վրայ` սկսելու համար, հաւաքական վերադարձի մարդկային եւ ազգային իրաւունքը: