Արցախեան Դատը Չէ Փակուած․ Տիգրան Ճինպաշեան
Ճեպազրոյցի մը ընթացքին, պատասխանելով լրագրողի մը հարցումին, Հայաստանի Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնեան վրդոված պատասխանած է, որ արդէն ութ անգամ յայտարարուած է, որ Արցախի հարց գոյութիւն չունի Հայաստանի համար: Հայաստան վերջնականապէս ընդունած է Ազրպէյճանի հողային ամբողջականութիւնը, ներառեալ Լեռնային Ղարաբաղը:
Աւելի առաջ, նոյն Ալեն Սիմոնեանը յայտարարած էր, որ Արցախի իշխանութիւններու գոյութեան շարունակումը Հայաստանի մէջ կը հակասէ Հայաստանի ապահովութեան, վտանգ կը հանդիսանայ Հայաստանի ազգային անվտանգութեան: Ուրիշ խօսքով, եթէ ընդունինք, որ Արցախի իշխանութիւնները շարունակեն գործել, օրինակ ապահովելու համար արցախցիներու վերադարձը որոշ երաշխիքներու առկայութեամբ, Ազրպէյճան կրնայ բարկանալ ու արգելք ըլլալ «խաղաղութեան խաչմերուկի» իրականացման:
Արցախի իշխանութիւնները զգուշ են ու թոյլ չեն տար որեւէ հրապարակային մեկնաբանութիւն Հայաստանի իշխանաւորներու` հանրապետութեան նախագահի, վարչապետի եւ խորհրդարանի նախագահի Արցախի գոյութիւնն իսկ ժխտող յայտարարութիւններուն: Եթէ կայ հակասութիւն, ու չի կրնար գոյութիւն չունենալ, պէտք չէ դրսեւորուի, որպէսզի այս կենսական մարզին մէջ հրապարակ չգայ պառակտումի որոմը:
Հայաստանի իշխանութիւնները Արցախը Ազրպէյճանի անբաժան մաս յայտարարելէն ետք, հիմա կ՛ըսեն, որ արցախցիներուն կը մնայ իրենց գլխուն ճարը տեսնել: Հայաստանէն որեւէ տեսակի օժանդակութիւն չակնկալեն: Հարցը փակուած է. վե՛րջ:
Երկու ամիսէ ի վեր կը սպասենք գիտնալու համար, որ ի՞նչ կը մտածեն արցախցիները իրենց ապագային մասին: Ի՞նչ պիտի ընեն: Իսկ մենք ինչո՞վ կրնանք օգտակար դառնալ իրենց: Մենք, այսինքն` հայութիւնը Հայաստանի ու սփիւռքի մէջ: Որոշումը իրենց կը պատկանի. մենք կրնանք միայն խորհուրդ տալ ու օժանդակելու մեր պատրաստակամութիւնը յայտնել:
Ահաւասիկ լաւ լուր մը: Կիրակի, 3 դեկտեմբերին Երեւանի մէջ տեղի ունեցեր է Արցախի խորհրդարանի նիստը: Ժողովը գումարուեր է գաղտնի ու առայժմ քննուած հարցերուն ու կայացած որոշումներուն մասին պաշտօնական հաղորդագրութիւն չկայ: Կ՛ըսուի միայն, որ ստեղծուեր է աշխատանքային խումբ, որ միջազգային հարթակներու վրայ աշխատանք տանի ապահովելու համար արցախցիներու վերադարձը իրենց բնակավայրերը:
Վերջապէս, Արցախի Հանրապետութեան իշխանութիւնները իրազեկեցին իրենց գործունէութեան շարունակման մասին: Արցախի հարցը չէ փակուած. պարտութենէն եւ աքսորէն ետք, գաղթական դարձած իշխանութիւնը պատասխանատուութիւն կը վերցնէ գործելու ի խնդիր միջանկեալ լուծումի մը, որ գէթ կ՛ապահովէ արցախցիներու բնակեցումը իրենց հողին վրայ, ինչպէս եղած էր խորհրդային շրջանի տարիներուն:
Ի՞նչ պիտի ըլլայ, ժխտողական յայտարարութիւններէ ետք, Հայաստանի իշխանութիւններու դիրքորոշումը: Պիտի փորձե՞ն արգիլել սկսող գործընթացը, թէ՞ պիտի հանդուրժեն, որ արցախցիները Հայաստանը իբրեւ խարիսխ օգտագործելով հետապնդեն իրականացումը իրենց կենսական շահերուն: Առայժմ, արձագանգ չկայ: Մաղթենք, որ Հայաստանի ու Արցախի իշխանութիւններուն միջեւ հակասութիւններ չյայտնուին, եւ թոյլ տրուի արցախցիներուն ազատօրէն աշխատիլ ի նպաստ արցախեան դատին, որ մէկ մասն է Հայ դատին:
Արցախի Հանրապետութեան իշխանութիւնները կ՛ուզեն աշխատանք տանիլ միջազգային հարթակներուն վրայ: Այդ հարթակները, աւա՜ղ, զբաղուած են Իսրայէլ – Համաս ու Ռուսիա – Ուքրանիա պատերազմներով: Վերջինը կարծես խրուած է դիրքային պատերազմի անվերջանալի ճահիճին մէջ: Իսրայէլ – Համաս հակամարտութիւնը տասնեակ հազարաւոր պաղեստինցիներու մահուան պատճառ կը դառնայ ու հանգուցալուծման յոյսեր չի ներշնչեր: Երկուքին ալ պարագային, Միացեալ Նահանգները դաշնակից են կողմերէն մէկուն` Իսրայէլին ու Ուքրանիոյ, եւ կը յայտարարեն, որ պիտի չհանդուրժեն իրենց դաշնակիցին պարտութիւնը: Արդարութեան ու իրաւունքին մասին չէ խօսքը, այլ դաշնակիցը նպաստաւորելու մասին:
Միացեալ Նահանգները կը հանդիսանան միջազգային հարթակներէն մէկը, կարեւորագոյնը հաւանաբար: Այս հարթակները, որոնք կ՛առաջնորդուին իրենց սեփական շահերով, պիտի լսե՞ն Արցախի հայութեան ճիչը: Արդարութեան կողմնակից պիտի ըլլա՞ն:
Համայն հայութեան պարտականութիւնն է, իրենց բնակած երկիրներուն մէջ, մղելու համաշխարհային հարթակին մասնակից երկիրներուն իշխանութիւնները, դիրքորոշուելու ի նպաստ արցախեան դատին: