Շուշիի «Վարանդա» Երգչախումբի «Երգող Արցախ» Երգչախմբային Համերգաշարին Առիթով` Խմբավարին Խօսքը
Աւելի քան երեսուն տարի առաջ, երբ պոռթկաց Արցախ աշխարհը, երբ պայթեց արցախեան շարժումը, երբ ոտքի կանգնեց համայն հայութիւնը, հայ կեանք մտաւ մի ԲԱՌ, որ կրում էր ոգի եւ ուժականութիւն: Այդ Բառի վրայ խարսխուեցին յաջորդական յաղթանակներ: Այդ Բառը իր խորհուրդն ունէր. յուսադրում, ներշնչում ու ոգեշնչում, գօտեպնդում էր ու միացնում, մի յայտարարի բերում հայերին` որտեղ էլ լինէին:
Այդ բառը Եռամիասնութիւնն էր, որ հնչում էր ոչ միայն իր բառարանային իմաստով: Երբ կորցրեցինք այդ Բառ-ի խորհուրդից բխող մեր ազգային զգօնութիւնն ու միաժամանակ հեռացանք մեր ազգային արմատներից ու արժեհամակարգից, հեշտ եղաւ մեզ մասնատել, սեւի ու սպիտակի բաժանել, արցախցու եւ հայաստանցու, հայաստանցու – սփիւռքահայու պիտակաւորումով տրոհել:
Երաժիշտիս համար այն բարեհունչ էր ինչպէս «մաքուր եռահնչիւն»-ը եւ ենթադրում էր ներդաշնակութիւն. ներդաշնակութիւն իրար հետ, ներդաշնակութիւն մէկ ընդհանուր թոնայնութեան մէջ, ու հզօրութիւն. չէ՞ որ մէկ եռահնչիւնը աւելի հզօր է, քան` երեք առանձին հնչիւնները:
Պատահեց այնպէս, որ մենք այժմ «մաքուր եռահնչիւնի փոխարէն` ունենք այլ բան:
Մեր եռահնչեան երեք հնչիւնները, թէեւ` նորից նոյն թոնայնութեան մէջ, սակայն այժմ խժալուր եռահնչիւն են կազմում: Ապրում ենք այն դաժան իրականութեան մէջ, որն ունենք ու միգուցէ որին արժանի ենք մենք` մեծերս, չափահասներս:
Սակայն մեզ հետ այս նոյն իրականութիւնն է ապրում մատաղ սերունդը: Նա, որ մեղքի ամենադոյզն բաժինն իսկ չունի այս ստեղծուած իրականութեան մէջ, սակայն ում «գլխին է ջարդւում» հետեւանքների մեծ մասը: Նրանք, որ մի օրից միւսը միանգամից մեծացան, պապենական տուն ու տեղ կորցնելով, ծնող ու եղբայր կորցնելով, վիրաւորի հոգսերով ու առօրեայ կենցաղային բեռան տակ ընկնելով` կորցրեցին նաեւ իրենց մանկութիւնը: Չապրեցին այն:
Ահա երկրորդ տարին է, որ Արցախից հեռու` մենք հաւաքւում ենք ա՛յս պայմաններում:
Հաւաքւում ենք ու երգում, որ մեղմենք մեր հոգեխոցը, որ ապրենք վիշտը` չթողնելով, որ այն մեզ ծնկի բերի: Որ` մնանք այն թոնայնութեան մէջ, այն յայտարարի տիրոյթում, որտեղ մեր եռահնչիւնները մաքուր են յիշւում: Որ` նորովի ոգեւորուենք ու ոգեւորենք: Եւ որպէս մեր վաղուայ օրուայ պայծառութեան առհաւատչեայ` մեր մաքուր եռահնչիւնները վերյիշեցնեն վերոնշեալ Բառի խորհուրդն ու կարեւորութիւնը:
Երգում ենք, որ մեր մէջ վառ ու թրթռուն մնայ մեր Արցախ աշխարհը, որ` առօրեան իր դաժան հեւքով ու կշռոյթով այն չհանի ո՛չ մեր լեզուից, ո՛չ մեր մտահորիզոնից, որպէսզի ամրապնդենք արցախեան մեր կեանքի պայծառ յիշատակները, ու որ` չխամրեն մեր երազանքները: Որ` չզիջենք մեր երազանքները յաջորդ սերնդին, այլ ամէն օր գործենք դրանց իրականացմանն ի խնդիր:
Այս գիտակցութեամբ է, որ հայրենի մի տասնեակ բանաստեղծներ եւ երաժշտահաններ մեզ համար երկնեցին ու նուիրեցին նոր խմբերգներ, որոնց առաջին կատարումներն են, որ այսօր հնչում: Շնորհակալ ենք, որ նրանք մեզ հետ են ու մեզ հաւատում են: Այսպիսով, մենք վերադառնում ենք միշտ նորաստեղծ խմբերգներով ներկայանալու մեր աւանդներին: Անցնող 33 տարիներին մեզ համար ստեղծագործուած 138 երգերին այս տարի աւելացաւն եւս 14-ը, որոնք նոյնպէս եռամիասնութեան թոնայնութեան մէջ են:
Նոյն այս գիտակցութեամբ է, որ իմ մի քանի ընկերները, ազգականները եւ «Երգող Արցախ» երգչախմբային ծրագրի գլխաւոր հովանաւոր Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան Արեւելեան Միացեալ Նահանգներու առաջնորդարանը` ի դէմ բարեջան առաջնորդ Անուշաւան արք. Դանիէլէանի եւ Սուրբ Լուսաւորիչ մայր եկեղեցին` ի դէմ հոգեւոր հովիւ Մեսրոպ քհնյ. Լագիսեանի, շարունակում են հաւատալ ու աջակցել այս եւ նման ծրագրերի: Կրկին շնորհակալութիւն:
«Հեքիաթի վերջում յաղթում է բարին. չքնե՛ք, տղանե՛ր, չքնե՛ք»,- ասում է մեր սիրելի բանաստեղծ Եուրի Սահակեանն իր երգուած բանաստեղծութիւններից մէկում:
Ես խորապէս հաւատում եմ, որ բարու, արդարութեան յաղթանակը միայն հեքիաթներում տեղի չի ունենում, եթէ…
Ձեր`
Պարոն Զաքար