Շարժման Նպատակն է՝ Կանխել Արցախի Հայաթափումը, Հայաստանի Թրքացումը, Հայաստանի Ինքնիշխանութեան Սպառնացող Վտանգները․ Իշխան Սաղաթելեան
Այսօր, Յունիս 16-ին, ՀՅԴ Հայաստանի ԳՄ ներկայացուցիչ, ԱԺ փոխնախագահ Իշխան Սաղաթելեանը Ֆրանսայի հրապարակին վրայ հանդէս եկած է մամուլի ասուլիսով։ Այս մասին ԵՌԱԳՈՅՆ-ը կը տեղեկանայ «Երկիր»-էն։
Մինչեւ լրագրողներու հարցերուն պատասխանելը, ան անգամ մը եւս ամփոփ ներկայացուցած է երկու ամիսներու ընթացքին «Դիմադրութիւն» շարժման գործունէութիւնը, անցած ճանապարհը, յստակ ձեռքբերումները, խօսած է շարժման կառուցուածքին, մարտավարութեան փոփոխութիւններուն եւ ընելիքներուն մասին։
Ըստ Իշխան Սաղաթելեանի՝ մինչ շարժումը տպաւորութիւն կար, որ օրուան իշխանութեան երկիրը նոր դաւադրութեան տանելու նկատմամբ ժողովուրդին կողմէ կայ համակերպում, այլեւս Արցախի, Հայաստանի անվտանգութեան հարցերը հետաքրքրական չեն հանրութեան, ժողովուրդը համակերպուած է առկայ իրավիճակին հետ, Հայաստանէն կը հնչէր միայն պարտութեան ու յարմարուողականութեան ձայն, որ արձանագրուած էր միջազգային հանրութեան կողմէ։
«Փոխուեց իրավիճակ։ Հայ ժողովուրդը ցոյց տուեց, որ օրուայ իշխանութիւնը չունի մանդատ ժողովրդի կողմից երկիրը նոր զիջումների տանելու։ Հայ ժողովուրդը միջազգային հանրութեանը յստակ կոչ յղեց, որ օրուայ իշխանութիւնների կողմից վարուող քաղաքականութիւնը մերժւում է հայ ժողովրդի կողմից։ Շարժման կոչը, որ ժողովուրդ, լաօ, զարթնիր, տէր կանգնի քո երկրին, այդ իրավիճակը մեր երկրում ստեղծուել է»,- ըսած է ան։
Անոր խօսքով, իրենց առջեւ խնդիր կայ օր առաջ հասնելու իշխանափոխութեան, այդ ուղղութեամբ բոլոր քայլերը ըրած են, բայց գլխաւոր խնդիրը կը մնայ չլուծուած։
«Դրա համար անհրաժեշտ է շարժման վերափոխման ու մարտաւորութեան նոր մօտեցումներ։ Շարժումը պէտք է տարածենք ողջ Հայաստանով մէկ, շարժումը պէտք է իր օջախները ձեւաւորի մարզերում, Արցախում ու Սփիւռքում, դրա նախադրեալներն արդէն կան։ Շարժման դադարի, հետքայլի մասին խօսակցութիւններն ընդամէնը խօսակցութիւններ են, երկու օր առաջ յայտարարել ենք ոչ թէ դադար վերցնելու, այլ շարժումն ընդլայնելու ծրագրի մասին, եւ աշխատանքներն ամբողջութեամբ մեկնարկած են»,- նշած է Իշխան Սաղաթելեան։
Անդրադառնալով վրանները Ֆրանսայի հրապարակէն հանելու որոշման մասին հարցին, քաղաքական գործիչը ըսած է՝ ոչ թէ շարժումն էր վրաններուն համար, այլ վրաններն էին շարժման համար։
«Մենք որոշում ենք կայացրել, որ հրապարակում պէտք է ստեղծենք դիմադրութեան առաջին օջախը, այս հրապարակից կազմակերպենք պայքարը, հսկայական արդիւնք ենք ունեցել այդ վրանները տեղադրելով։ Եկել էր մի պահ, երբ պէտք է գնահատէինք ստեղծուած իրավիճակի եւ վրանների արդիւնաւէտութեան հարցը»,- ըսած է Սաղաթելեան։
Ան նշած է, թէ պահեր կան, երբ կու գայ ծանր որոշումներ ընդունելու հարցը։
«Մեր խնդիրը ոչ թէ վրաններով մեր վճռականութիւնը ցոյց տալն էր, այլ այս պայքարը արդիւնաւէտ կազմակերպելը, մեզ համար հեշտ չէր այդ որոշումը ընդունելը, բայց մենք պատասխանատու ենք այս շարժման վերջնաարդիւնքի համար, գոյութիւն ունէր նպատակայարմարութեան եւ արդիւնաւէտութեան հարց», – ըսած է Սաղաթելեան։
Ինչ կը վերաբերի քաղաքացիներուն, որոնք կը մտածեն, թէ պայքարը կրնայ տկարանալ, Սաղաթելեանը ըսած է, որ պիտի համոզեն հակառակը.
«Վրանները իրենց գործը կատարել են, մեր քաղաքացիների ուժերը հիմա այլ տեղերում են մեզ պէտք, կը համոզուէք, որ պայքարի արդիւնաւէտութիւնը պայմանաւորուած չէր վրաններով»։
Իսկ շարժումը, ըստ Սաղաթելեանի, ետքայլ չ՝ըներ, չի դադրիր, անոնք միայն խօսակցութիւններ են, պարզապէս մարտավարութիւնը կը փոխուի։
«1,5 տարի ամէն օր Նիկոլը խօսել է տարածաշրջանում խաղաղութեան դարաշրջան բացելու օրակարգից. ինքը խոստացել է խաղաղութիւն, դրա հիման վրայ է եկել իշխանութեան, խօսել է Արցախի ինքնորոշման մասին, բայց երեկ ԱԺ-ում յայտարարեց, որ չկայ երաշխիք, որ խաղաղութեան օրակարգը կարող է յաջողել»,- ըսած է ան՝ անանդրադառնալով Յունիս 15-ին ԱԺ-ի մէջ Նիկոլ Փաշինեանի ելոյթին։
«Հիմա ասում է, որ չկայ երաշխիք, որ խաղաղութեան օրակարգը կարող է յաջողել, չկայ երաշխիք, որ Արցախը չի կարող լինել Ադրբեջանի կազմում: Այսինքն պատրաստ են ցանկացած լուծման, որտեղ կ’ապահովուի արցախահայութեան անվտանգութեանը: Եթէ կայ խելամիտ մարդ, որ մտածում է, որ Արցախը լինելով Ադրբեջանի կազմում հնարաւոր է ապահովել արցախցիների անվտանգութիւնը, դա կամ պետական դաւաճան է, կամ իրավիճակից գաղափար չունի:
Նա երեկ ջարդեց իր միակ խաղաթուղթը՝ խաղաղութեան օրակարգը՝ յստակ ասելով, որ այս իմաստով էլ որեւէ երաշխիք չկայ: Եթէ անվտանգութեան առումով երաշխիք չկայ, խաղաղութեան առումով երաշխիք չկայ, էդ մարդը մնում է այլեւս, որ ի՞նչ անի: Ակնյայտ է, որ Նիկոլը Ալիեւի հետ ունի ժամանակացոյց, պայմանաւորուածութիւն երկիրը յանձնելու:
Ակնյայտ է, որ այս շարժման ընթացքում այդ ժամանակացոյցը խախտուել է, բայց պրոցեսը չի դադարել: Քանի սրանք կան, այդ վտանգը կախուած է երկրի գլխին»,-ըսած է ան:
«Ես շարժման առաջին օրերից յայտարարել եմ, որ ես այս շարժման եւ զինուորն եմ, եւ առաջամարտիկն եմ, եւ պատասխանատուն եմ, եւ շարժման ելքի ու արդիւնքների համար ունեմ եւ քաղաքական, եւ անձնական պատասխանատւութիւն»,- ասուլիսի ժամանակ նշած է Իշխան Սաղաթելեան:
Հարցին, թէ հնարաւո՞ր է, որ Օգոստոս 2-էն ետք «Դիմադրութիւն» շարժումը իբրեւ վարչապետի թեկնածու ներկայացնէ իր թեկնածութիւնը, Իշխան Սաղաթելեան պատասխանեց. «Ոեւէ մէկի համար գաղտնիք չի եղել, որ շարժման աշխատանքները համակարգել եմ ես, վերջնական որոշումներն ընդունելու պատասխանատւութիւնը դրուած է եղել ինձ վրայ: Այդ համաձայնութեանը եկել ենք շարժմանը մասնակցող բոլոր քաղաքական ուժերի հետ խորհրդակցելուց յետոյ:
«Ինչ վերաբերում է յետագայ պրոցեսներին՝ առաջնորդ, վարչապետի թեկնածու, մենք հէնց առաջին օրուանից ասել ենք՝ այն մարդիկ, որոնք գալիս են եւ գալու են այս հրապարակ, չեն գալիս ինչ-որ մէկին վարչապետ դարձնելու համար:
«Նիկոլ Փաշինեանին հեռացնելը շարունակում է մնալ մեր գլխաւոր օրակարգը, բայց Օգոստոսից յետոյ այդ գործիքակազմին աւելանում է եւս մէկը՝ պաշտօնանկութեան գործընթացը: Դրա համար պէտք է երկու ուղղութեամբ աշխատանք։ Առաջին՝ պաշտօնանկութեան համար քաղաքական եւ իրաւական հիմքերի ստեղծում, որն առկայ է, սրա հանրային, ժողովրդական պահանջի դրսեւորում եւ երկրորդ՝ ժողովրդի կողմից վարչապետի թեկնածուի առաջադրում:
«Մենք այս գործընթացը կը մեկնարկենք այն ժամանակ, երբ յաջողութեան հասնելու բաւարար հիմքեր կը լինեն: Այդ ժամանակ, օրէնքն է նաեւ պահանջում, որ երբ գնում ես պաշտօնանկութեան գործընթացով, պարտաւոր ես ներկայացնել ժողովրդի կողմից վստահութիւն վայելող թեկնածու: Երբ կը մտնենք այդ օրակարգի մէջ, այդ ժամանակ կը քննարկենք նաեւ այդ հարցը: Այս պահին մեր մէջ վարչապետի թեկնածուի քննարկում տեղի չի ունեցել:
«Այդ մանդատները իրենց հօր տնից չեն բերել, որ զրկեն, այդ մանդատները մեզ տուել է ժողովուրդը․ ասաց Իշխան Սաղաթելեանը՝ անդրադառնալով ՔՊ-ական պատգամաւոր Արթուր Յովհաննիսեանի՝ այսօր արած այն յայտարարութեանը, թէ հանրային պահանջ կայ իրենց մանդատներից զրկելու եւ այդ հարցը քննարկւում է:
«Անցած տարի 270 հազար քաղաքացի մեզ քուէ է տուել այն ծրագրի համար, որը մենք ներկայացրել ենք: Այսօր մեր երկրի ու ժողովրդի կենսական շահերի օրակարը փողոցում է: Մեզ մանդատ տուած ժողովրուրդը մեզնից ունի այդ ակնկալիքը: Մենք յստակ յայտարարել ենք, որ խորհրդարան վերադառնալու ենք բացառապէս մեր օրակարգով: Կը լինեն օրակարգեր, որոնք կը սպասարկեն մեր յայտարարած նպատակներին, մենք կը լինենք ԱԺ-ում: Հակառակ պարագայում չենք գնալու մասնակցենք անիմաստ, երկրորդական օրակարգերի: Ինչ վերաբերում է մանդատէրից զրկելուն՝ կարո՞ղ են, թող անեն»։
Իշխան Սաղաթելեան նաեւ յայտարարած է, որ իրենք իրաւագրերը վար դնելու հարց չեն քննարկեր, որովհետեւ այդ իրաւագրերը ճիշդ օրերուն եւ ճիշդ պահերուն անհրաժեշտ են յաջողութեան հասնելու համար։
«Միշտ իմացէք, վերջին հաշուով այդ փոփոխութիւնը տեղի է ունենալու խորհրդարանում եւ այդ մանդատները այդ օրը, այդ ժամին անհրաժեշտ են լինելու։ Սա չի նշանակում կախուել մանդատներից, մի տարի առաջ, երբ փողոցային պայքարի մէջ էինք, այդ ժամանակ մանդատ չունէինք, մեր պայքարը դրանով պայմանաւորուած չէ, բայց գալու է օր, երբ այդ մանդատները պէտք են գալու վերջնական փոփոխութեան հասնելու համար»,- ըսած է ան։
«Առաջիկայ հանրահաւաքներից մէկի ժամանակ շատ մանրամասն քարտէզներով կը նկարագրենք այն բոլոր վտանգներն ու աղէտները, որ Բերձորի յանձնման ծրագիրը չոքելու է մեր դռանը: Մենք ամէն բան անելու ենք դրա դէմ, դա խայտառակութիւն է»,- նշած է Իշխան Սաղաթելեան` անդրադառնալով մօտ ժամանակներս Բերձորի շրջանի` թշնամիի վերջնական յանձման փաշինեանական դաւաճանական իշխանութիւններուն կողմէ:
«Այդ այլընտրանքային ճանապարհի դէպքում մեր ողջ կոմունիկացիաները` կապ, էլեկտրաէներգիայ, գազ, մնալու են թշնամու տիրապետութեան տակ: Այդ ճանապարհի մեր հատուածը դեռ կառուցուած չի: Դրա իրականութիւն դառնալու ժամանակ կորցնելու ենք այս պահին բնակեցուած հայկական բնակավայրերը` օրինակ Աղաւնոն: Եթէ սրանք մնան` վերջն դա է լինելու: Ամէն բան պէտք է անենք, որ դա տեղի չունենայ: Մեր պայքարի հիմնական ուղղութիւններից մէկը նաեւ լինելու է դա, որ մարդկանց տեղ հասցնենք այս ամէն ինչը, այս վտանգները:
«Մեր խնդիրներից մէկն էլ այն է եղել, որ չենք կարողացել մեր երկրին սպառնացող վտանգները մտցնել իւրաքանչիւր հայի տուն: Դեռ մարդիկ կան, որ հաւատում են, որ այս պայքարը իշխանութեան համար է»:
«Վտանգ կա՞յ, որ կարող է յաջողութեան չհասնենք, դա կախուած է մեզնից»,- շեշտած է Իշխան Սաղաթելեան:
«Այս շարժման պարտութիւնը ժողովրդի պարտութիւնն է: Ընդ որում, ասեմ, որ այս շարժումը եւ այս գաղափարախօսութիւնը իշխանափոխութիւնով չի աւարտւում, աւելին՝ իշխանափոխութիւնից յետոյ սա դառնալու է յաջորդ իշխանութեան հիմնական գաղափարախօսական դրոյթներից մէկը, որովհետեւ այս շարժման նպատակն է կանխել Արցախի հայաթափումը, Հայաստանի թրքացումը, Հայաստանի ինքնիշխանութեանը սպառնացող վտանգները: Սա մի օրակարգ է, որ իշխանափոխութիւնից յետոյ եւս պէտք է իրականացուի: Անհնար է այս շարժումը չյաջողի»: